Posted in բնագիտություն 5.2

Կենսոլորտ և նրա բաղադրիչները

Posted on by Վաղարշակ Հայրապետյան

Հարցեր և առաջադրանքներ

  1. Ի՞նչ է կենսոլորտը, ի՞նչ ոլորտներ է ընդգրկում:կենսոլորտն ընդգրկում է ողջ ջրոլորտը, քարոլորտի վերին և մթնոլորտի ստորին շերտերը: Այդ շերտերում կան միջավայրի այնպիսի պայմաններ, որոնք նպաստավոր են կենդանի օրգանիզմների համար:ամենամեծը և ամենատարածվածը, որը բնակեցված է տարբեր կենդանի օրգանիզմներով, կենսոլորտն է:
  2. Որո՞նք են կենսոլորտի հիմնական բաղադրիչները:Կենսոլորտի հիմնական բաղադրիչներից են բույսերը և կենդանիները,մանրէները և սնկերը, 
  3. Թվարկեք կենդանի օրգանիզմների թագավորությունները: Ո՞ր թա­գավորությունում է դասվում մարդը: Բույսերի թագավորություն և կենդանիերի թագավորություն։ Մարդը դասվում է կենդանիների թագավորությանը։
  4. Տարբեր նյութերի հետ կենդանի օրգանիզմների փոխազդեցության ի՞նչ օրինակներ գիտեք:Այդ նյութե­րից է, օրինակ, թթվածինը, որով կենդանի օրգանիզմների մեծ մասը շնչում է: Կենդանի օրգանիզմների համար շատ մեծ դեր ունեն ջուրը և հանքային նյութերը: Բույսերն աճում են հողում: Նավթը և գազը հանածոներ են, ո­րոնք ունեն շատ մեծ նշանակություն մարդու կյանքում:
  5. Կենսոլորտում ի՞նչ գործառույթներ են իրականացնում կենդանի օրգանիզմները:Դրանցից է, օրինակ, Երկրագնդում տարբեր նյութերի հոսքը, որն իրակա­նանում է կենդանի օրգանիզմների միջոցով: Շատ նյութեր, օրինակ՝ ջուրը կամ ածխաթթու գազը, հեռանում են կենդանի օրգանիզմից, հայտնվում շրջակա միջավայրում և հետո նորից վերադառնում կենդանի օրգանիզմ: Տեղի է ունենում նյութերի մի շրջապտույտ:
  6. Ուշադիր դիտարկեք տեղանքը, շրջակա միջավայրը: Ի՞նչ գիտեք այդ միջավայրի պայմանների մասին: Թվարկեք և նկարագրեք շրջապատի կենդանի օրգանիզմները, բույսերը և կենդանիները: Ի՞նչ գիտեք այդ օրգանիզմների մասին: օրինակի համար մեր թաղամասում կան շատ բույսեր ծառեր,կան նաև կենդանիներ ինչպիսին են կատուները շները և թռչունները, կա նաև մի տեղ որտեղ ջուր է հավաքվում հաստատ այնտեղ կան մանրեներ, իսկ երբ շատ անձրև է գալիս և կանաչ տարաշությունները երկար ժամանակով մնում են խոնավ այնտեղ տեսնում եմ որ սնկեր են աճած
  7. Բնապահպանական ի՞նչ խնդիրներ գիտեք: Աղբի կուտակումներ, օդի աղտոտվածություն, օվկիանոսի աղտոտվածություն աղբով, նավթով, պլաստիկով, անտառների կտրում։
Posted in Russian 5.2

Повторить правило ТСЯ и ТЬСЯ

Posted on by Վաղարշակ Հայրապետյան

Прочитать стихотворение Ф. Тютчева «Зима недаром злится…»

Зима недаром злится,
Прошла ее пора –
Весна в окно стучится
И гонит со двора.

И все засуетилось,
Все нудит Зиму вон –
И жаворонки в небе
Уж подняли трезвон.

Зима еще хлопочет
И на Весну ворчит.
Та ей в глаза хохочет
И пуще лишь шумит…

Взбесилась ведьма злая
И, снегу захватя,
Пустила, убегая,
В прекрасное дитя…

Весне и горя мало:
Умылася в снегу
И лишь румяней стала
Наперекор врагу.

Объясни, почему в словах «злится» и «стучится» отсутствует «ь».

Потомучто они отвечают на вопрос что делает.

Выпиши из текста глаголы в настоящем времени и напиши их в прошедшем времени.

Злится-злился

стучится-стучился

гонит-гонил

засуетились-засуетились

нудит-нудил

хлопочет-хлопотал

ворчит-ворчял

хохочет-хохотал

взбесилась-взбесил

шумит-шумел

захватя-захватил
пустила-пустила

убегая-убегал

умывался-умывался

Вставить, где необходимо, ь.
В холодную погоду зимой надо теплее одеваться. Мне пришлось добираться до дома в темноте. Ребята начали громко смеяться. Саша учится плохо потому, что ленится делать уроки. Новый год Петя собирается встречать с друзьями. Завтра ожидается морозная погода.

Он никогда не расстраивается по пустякам. Она всегда радуется успехам своих друзей. Мама мило улыбается по утрам. Сейчас он умоется и побежит завтракать. Ему нужно быстро одеться и бежать в школу. Зачем же так торопиться? Я забыла причесаться и выскочила на улицу.

ТСЯ или ТЬСЯ

Как определить, нужно написать мягкий знак в окончании глаголов перед -ся или нет? Ведь конечные буквосочетания -тся и -ться звучат абсолютно одинаково как [ца].


Чтобы определить – писать глагол с -тся или -ться, спросите себя, на какой вопрос отвечает этот глагол – «что делать?» или «что делает?». Если в вопросе есть мягкий знак, значит он есть и в глаголе.

В каких словах, в конце слышится [ца]?

  • (что делать?) умыться – в вопросе мягкий знак, значит надо писать мягкий знак.
  • (что сделать?) посмеяться – в вопросе есть мягкий знак, значит, пишем его и в глаголе.
  • (что сделать?) покружиться – неопределенная форма глагола, значит надо писать мягкий знак.
  • (что сделать?) покачаться – в вопросе есть мягкий знак, значит, пишем его и в глаголе.
  • (что сделать?) поклониться – в вопросе есть мягкий знак, пишем его в глаголе.
  • (что сделать?) выпрямиться – неопределенная форма, пишется с мягким знаком.
  • (что делать?) трудиться – есть мягкий знак в вопросе, значит пишем его  и в глаголе.
  • (что делает?) собирается в школу, нет мягкого знака в вопросе, значит нет его и в глаголе.
  • Дети веселятся у новогодней ёлки. (что делают?) нет мягкого знака в вопросе, значит нет его и в глаголе.
  • Нам уже начинает нравиться наше путешествие.
  • Рыбак усядется на берегу озера и закинет удочку.
  • Скоро появится жаркое солнце.
  • Мне хочется возвратиться поскорее домой.
  • Эти знания должны пригодиться мне в будущем.
  • Мне хочется стремиться к лучшему результату.

Упражнения для закрепления материала

  • Катя будет собираТЬСЯ в школу завтра утром.
  • После дождя появиТСЯ радуга.
  • Это слово пишеТСЯ не так.
  • Лена учиТСЯ писать.
  • В танце нужно покружиТЬСЯ.
  • Чтобы получить результат, нужно хорошенько потрудиТЬСЯ.
  • Встречаться с другом, котенок умывается, считается с мнением, отражатся в зеркале, снег кружится, быстро успокоится, облиться водой, вырывается на свободу, скрывается тайна, остаться дома, вериться с трудом, виться над гнездом, кружится листопад, одеться по погоде,  вылупиться из яйца, они вернутся, легко читается, определяеться временем, откликнуться на помощь, вызваться добровольцем.
Posted in Հայրենագիտություն 5.2

Արտաշեսյան արքայատոհմ

Posted on by Վաղարշակ Հայրապետյան

Հարցեր և առաջադրանքներ

  • Ո՞ր թվականներին է հիմնադրվել Արտաշեսյան արքայատոհմը։մ․թ․ա․ 189- մ․թ․ 1 թվականներին գոյություն ունեցած թագավորություն է
  • Ո՞վ էր Արտաշեսյան արքայատոհմի առաջին արքան և ո՞ր թվականներին է թագավորել։Արտաշես Ա Բարեպաշտ (Ք. ա. 189-160 թթ.)
  • Ո՞ր թագավորի օրոք Մեծ Հայքի պետությունը հասավ իր հզորացման գագաթնակետին։Տիգրան Մեծի օրոք Մեծ Հայքի թագավորությունը հասնում է իր հզորության գագաթնակետին։
  • Ո՞ր թվականներին է թագվորել Տիգրան Բ Մեծը։կառավարել է մ․թ․ա․ 95 թվականից մինչև իր մահը՝ մ․թ․ա․ 55 թվականը։
  • Համացանցի օգնությամբ այլ տեղեկություններ հավաքիր Տիգրան Բ Մեծի մասին։

Տիգրան Բ Մեծ

Տիգրան 2-րդը եղել է հին աշխարհի քաղաքական, պետական և ռազմական գործիչներից, Հայկական աշխարհակալ տերության ստեղծողը, հելլենիզմի դարաշրջանի վերջին մեծ տիրակալը: Ծնվել է Ք.ա. 140 թվականին։ Երիտասարդ հասակում պատանդ տարվելով Պարթևստան ՝ այնտեղ մնաց մինչև 45 տարեկան։ Տիգրանն ուներ պատվավոր դիրք Պարթևական արքունիքում։ Ք.ա. 95թ. վերադառնալով Հայաստան ՝ արքայազն Տիգրանը թագադրվեց Աղձնիք նահանգը մինչ այդ անհայտ մի վայրում և հետագայում նա կառուցեց իր տերության նոր մայրաքաղաքը, որը կոչվեց ՝ Տիգրանակերտ։ Տիգրան 2-րդը սկսեց կատարել բարեփոխումներ ՝ հատկապես ուշադրություն դարձնելով ռազմական բնագավառին։ Մեծ ծրագրեր իրականացնելուց առաջ անհրաժեշտ էր լիովին միավորել Մեծ Հայքի թագավորությունը, ինչը չէր հաջողվել Արտաշես 1-ին։ Ծոփքի թագավորությունը դեռ շարունակում էր անջատ մնալ Մեծ Հայքից։ Իր թագավորության երկրորդ տարում ՝ Ք.ա. 94թ. Տիգրան 2-ը պարտություն մատնեց այնտեղ իշխող Արտանես Երվանդունուն և Ծոփքը վերամիավորեց Մեծ Հայքին։ Հայոց արքան ծրագրել էր շարունակել իր նվաճումները։ Դրա համար անհրաժեշտ էր մեկտեղ ռազմական, տնտեսական և դիվանագիտական հմտությունները։
Ք.ա. 95-70թթ. ընթացքում Տիգրան Մեծը ստեղծեց հզոր մի աշխարհակալություն։ Նրա տերության սահմանները ձգվում էին Եգիպտոսից և Միջերկրական ծովից մինչև Հնդկաստան, Կովկասյան լեռներից և Կասպից ծովից մինչև Պարսից ծոց և Հնդկական Օվկիանոս։ Այն 10 անգամ ավելի մեծ էր, քան Մեծ Հայքի թագավորությունը։

Posted in Մայրենի 5.2

Հնարագետ ջուլհակը առաջադրանքներ

Posted on by Վաղարշակ Հայրապետյան

Հնարագիտություն, թագավոր, կտավ, հարցմունք, կախարդական, անմահական, գլուխ, արհեստասեր բառերը բաղադրիչների բաժանի՛ր, որոշի՛ր կազմությունը (պարզ, բարդ, ածանցավոր, բարդ ածանցավոր):

  • հնարագիտություն-հնար-ա-գիտ-ություն բարդ ածանցավոր
  • թագավոր-թագ-ավոր ածանցավոր
  • կտավ-պարզ
  • հարցմունք-հարցում-ունք ածանցավոր
  • կախարդական-կախարդ-ական ածանցավոր
  • անմահական-ան-մահ-ական ածանցավոր
  • գլուխ-պարզ
  • արհեստավոր-արհեստ-ավոր ածանցավոր

Պատմվածքից դո՛ւրս գրիր 5  անձ ցույց տվող, 5 իր ցույց տվող գոյականներ: Պատմվածքից փորձիր գտնել և դուրս գրել հատուկ գոյականը:

  • անձ ցույց տվող- ջուլհակ, թագավոր ,մարդ,դերվիշ,գիտնական
  • իր ցույց տվող-հագուստ,փայտ, ցորեն,կտավ, օրորոց
  • հատուկ գոյական- Շահ Աբաս,Ամենակալ

Բնութագրի՛ր դերվիշին, ջուլհակին:

  • Դերվիշ-Նա տարօրինակ մարդ էր և խելագար
  • ջուլհակ-խելացի,հնարագետ

Ի՞նչ սովորեցրեց  քեզ պատմվածքը:  Բանավոր ներկայացրո՛ւ:

Այս պատմվածքը սովորեցրեց որ երբ տարբեր բանի կամ տարօրինակ ու նոր բանի հանդիպելը նախ սկզբում պետք է փորձել հասկանալ ինչ լինելը որպեսզի սխալ կարծիք չկազմել:

Posted in Մայրենի 5.2

Ինքնաստուգում

Posted on by Վաղարշակ Հայրապետյան
  1. Կարդա՛ տեքստը, լրացրո՛ւ բաց թողած տառերը:

Վաղուց, շատ վաղուց մի մարդ էր ապրում: Նա աշխարհի ամենաբարի մարդն էր: Հենց լույսը բացվում էր, վերցնում էր իր սրինգն ու շրջում գյուղից գյուղ, քաղաքից քաղաք: Նա իր սրինգի քաղցր մեղեդիներով մխիթարում էր  վշտացածներին, բժշկում հիվանդներին: Երբ լսում էին նրա նվագը, թշնամիները հաշտվում էին, խոսում սիրո և եղբայրության մասին:
Մի անգամ ուշ գիշերով մարդը տուն էր վերադառնում անտառի միջով: Հանկարծ շատ մոտիկից լսվեց գայլերի ոռնոցը, մի քիչ հետո խավարի մեջ պսպղացին նրանց աչքերը: Մարդը մի պահ քարացավ, բայց իսկույն սթափվեց, ձեռքն առավ սրինգն ու սկսեց նվագել: Հնչեց կախարդական մեղեդին, և գայլերը նստեցին գետնին, գլուխները դրեցին առջևի թաթերի վրա ու կարծես քարացան:

2. Բնութագրի՛ր այս պատմության մարդուն՝ պատմելով նրա կատարած գործերի մասին:Այս մարդը շատ բարի մարդ էր  Նա իր սրինգի քաղցր մեղեդիներով մխիթարում էր  վշտացածներին, բժշկում հիվանդներին: Երբ լսում էին նրա նվագը, թշնամիները հաշտվում էին, խոսում սիրո և եղբայրության մասին:

3. Մարդն ինչպե՞ս փրկվեց գայլերից:իրա նվագի միջոցով, երբ նվագեց գայլերը գլուխները դրեցին առջևի թաթերի վրա ու կարծես քարացան:

4. Վերնագրի՛ր տեքստը: Սրինգի մեղեդին

5. Կազմի՛ր նոր բառեր  աշխարհ, ճանապարհ բառերով:

աշխարհ-աշխարհագրություն,աշխարհային

ճանապարհ-ճանապարհային,ճանապարհրորդություն

6. Դո՛ւրս գրիր ընդգծված բառերը՝ դիմացը գրելով, թե յուրաքանչյուրն ինչ խոսքի մաս է:

  • ամենաբարի-ածական
  • սրինգ-գոյական իր
  • նա-անձ ցույց տվող գոյական
  • քաղցր-ածական
  • մխիթարում էր-բայ
  • անտառ-գոյական
  • սթափվեց-բայ
  • կախարդական-ածական

7. Համառոտի՛ր նախադասությունը՝
Նա իր սրինգի քաղցր մեղեդիներով մխիթարում էր վշտացածներին:

Նա մխիթարում էր

8. Գտիր տրված նախադասության ենթական և ստորոգյալը՝

Մի ան.գամ ուշ գիշերով մար.դը տուն էր վերադառնում անտառի միջ.ով:

ենթակա-մարդը

ստորոգյալ-վերադառնում էր

4. Հետևյալ բառերի հոմանիշները գրի՛ր՝ մխիթարել, պսպղալ, թշնամի:

  • մխիթարել-սփոփել
  • պսպղալ-փայլել
  • թշնամի-ոսոխ

5. Տրված թվերը գրի՛ր բառերով՝ 2099, 37, 45, 766, 84:

  • երկու հազար ինիսունինը
  • երեսունյոթ
  • քառասունհինգ
  • յոթ հարյուր վաթսունվեց
  • ութսունչորս
Posted in Մայրենի 5.2

Հնարագետ ջուլհակը: մաս 3

Posted on by Վաղարշակ Հայրապետյան

1 Գրի՛ր կապույտ գրված բառերի հոմանիշները:

  •  համբավ-հռչակ
  • անհամար-անթիվ

2-Վերնագրի՛ր երրրորդ մասը:-իմաստուն ջուլհակը

3-Մտածի՛ր և գրի՛ր հարցեր երրորդ մասի վերաբերյալ:

  • Ջուլհակը ինչ ուզեց գիտնականներից որ մնացին ապշած:
  • Քանի գլխարկ ոսկի բերեցին և տվին ջուլհակին:
  • ինչ արեց ջուլհակը երբ դերվիշը մի բուռ կորեկ շաղ տվավ:
  • Շահ Աբասը ջուլհակին գովելուց հետո ինչ հարցրեց
Posted in Russian 5.2

Домашнее задание

Posted on by Վաղարշակ Հայրապետյան
  1. Напишите прилагательные: зима – зимний, лето -летний;город -городской; автобус -автобусная; интерес -интересное; шоколад -шоколадное; вишня —вишневое ; спорт -спортивный; соль -соленый; солнце -солнечный; мода -модный; культура -культурный; дорого -дорожный; скучно -скучный; тепло-теплый; весело — веселый; красиво -красивый.
  2. Пишите, когда: январь — в январе, май-в майе, июль-в июле ,октябрь-в октябре, вечер-вечером ,утро-утром, день-днем, ночь-ночью, осень-осенью, зима-зимой, весна-весной, лето-летом ,четверг-в четверг, пятница-в пятницу, суббота-в субботу ,воскресенье-в воскресенье.
  3. Допишите окончания и составь предложения с данными словосочетаниями: Жить в деревне, ездить на поезде, кататься на верблюде,   играть во дворе, гулять в парке, смотреть в музее.